Νέοι ενήλικες και προσευχή στο Ταιζέ

Κάποιος από τους αδερφούς υπογραμμίζει τον τρόπο με τον οποίο οι νέοι μπορούν να λάβουν μέρος στην προσευχή. Υπογραμμίζει δε τρεις διαστάσεις για τις προσευχές στο Ταιζέ οι οποίες και κατά την γνώμη του αντανακλούν και το εύρος της αναζήτησης των νέων.

Τρεις φορές καθημερινά, τα πάντα σταματούν στον λόφο του Tαιζέ: η εργασία, οι μέλετες της Βίβλου, οι ομαδοσυνεργατικές συζητήσεις. Οι καμπάνες καλούν τους παντες στην εκκλησία για την προσευχή. Εκατοντάδες και χιλιάδες νέοι μερικές φορές απο διαφορετικές χώρες καταγωγής κάνουν κοινή προσευχή και ψάλλουν μαζί με τους αδερφούς της κοινότητας. Μικροί ύμνοι ψάλλονται ξανά και ξανά, με μόνο λίγα λόγια, εκφράζοντας μια πραγματικότητα, εύκολα αντιληπτή από τον νού. Κατόπιν ακολουθεί ανάγνωση της Βίβλου σε αρκετές γλώσσες. Στο κέντρο της κάθε προσευχής, μια μακρά στιγμή σιωπής προσφέρει μια ανεπανάληπτη στιγμή επικοινωνίας με τον θεό.

Εμείς οι αδερφοί πολλές φορές μένουμε κατάπληκτοι από την παραμονή των νέων στην εκκλησία, που πολλές φορές είναι για ώρες από το τέλος της λειτουργίας, σε κατάσταση σιωπής ή ψάλλοντας. Πολλές φορές και οι ίδιοι εκπλήσσονται όταν συνειδητοποιούν το πόσο πολύ έχουν προσευχηθεί στο Ταιζέ. Όταν ρωτούμε ομάδες που συναντούμε κατά το τέλος της παραμονής τους τι τους εντυπωσίασε πιο πολύ, η απάντηση έρχεται άμεσα και δίχως δισταγμό: "Η προσευχή!" Και ακόμη πόσοι από αυτούς που μιλούν με τόσο ενθουσιασμό για την εμπειρία της προσευχής φαίνονται "ειδικοί"! Όλο αυτό είναι πολύ συγκινητικό.

Εμείς, ακόμη μια φορά, εκπλησσόμαστε από όλο αυτό. Τι άραγε κάνει τους νέους να είναι τόσο ανοιχτοί στην προσευχή; Πως να τους κάνουμε να το ανακαλύψουν ακόμη και αν δεν ξέρουν πως να προσευχηθούν, ακόμη και όταν δεν ξέρουν τι να ρωτήσουν και τι να περιμένουν, λαχταρούμε ήδη τον θεό για κοινωνία μαζί του;

Χωρίς να είμαστε για την ακρίβεια σίγουροι για τις απαντήσεις σε αυτά, μπορώ να επισημάνω τρεις κατευθύνσεις της προσευχής στο Ταιζέ η οποίες και αντανακλούν κατ’εμέ την αναζήτηση των νέων: Μια προσβάσιμη προσευχή, μια βαθύτερη προσευχή, και μια προσευχή της καρδιάς.

Μια προσβάσιμη προσευχή

Η προσευχή της κοινότητας έχει ολίγον αλλάξει μέσα στα χρόνια: απλοποιήθηκε λιγάκι. Ο Αδερφός Ροζέ είχε την έγνοια πως τίποτε στην προσευχή δεν πρέπει να φαντάζει απλησίαστο. Για εκείνον η ανάγνωση ενός μακρού και πολύπλοκου κειμένου θα ήτο δυνατόν να μην επιτρέψει στους πιστούς να γίνουν κοινωνοί αυτής της σχέσης αγάπης που προσφέρεισ την προσευχή η παρουσία του Aγίου Πνεύματος.

Αυτό που έχει ως σκοπό να κάνει την βαθύτερη εμπειρία της προσευχής προσιτή σε όσο το δυνατόν περισσότερους, είναι ο λόγος που εξηγεί γιατί η κοινότητα ανέπτυξε ένα τυπικό προσευχών απλό και σε συνδυασμό με μεστούς ύμνους. Όχι ότι τα πάντα τροποποιήθηκαν για χάρη των νέων. Απο την μια οι ύμνοι του Ταιζέ δεν είναι από μόνοι τους γραμμένοι στο στυλ των ακουσμάτων των νέων. Έχω την γγνώμη ότι οι ύμνοι μας βρίσκονται βαθιά ριζωμένοι στην μοναστική παράδοση. Από το λεξιλόγιο, το οποίο είναι από τους ψαλμούς και την μακρά υμνική παράδοση από τις απαρχές του Ισραήλ. Από τον πνευματικό και επαναληπτικό χαρακτήρα τους. Βασικά η κοινότητα άρχισε ψάλοντας τους ύμνους και συνεχίζει ως σήμερα. Αλλά από το να ψάλλει κανείς όλο τον ψαλμό, επικεντρωνόμαστε σε μια απλή στροφή του, την βιώνουμε πνευματικά όλοι μαζί, επιτρέποντας να βρεί μέσα μας τις εμπειρίες που θα φέρουν το φως.

Αυτό που αγγίζει τους νέους στο Ταιζέ είναι ίσως η αίσθηση της προσπάθειας να κάνουμε την έκφραση της πίστεως όσο το δυνατόν απλούστερη, χωρίς όμως ταυτόχρονα να την υποβιβάζουμε. Νιώθουν ενστικτωδώς ότι η προτεινόμενη προσευχή γι’αυτούς δεν είναι τόσο η μετάφραση στην γλώσσα τους, αλλά κυρίως μια πρόσκληση να αναζητήσουν πέρα από τα όρια του εαυτού τους, εκείνο, που λέγοντας λόγια άλλης εποχής, τους κάνει να "αδειάζουν" τους εαυτούς τους και να απομακρύνοτναι από το εγώ τους. Οι νέοι είναι πολύ καλοί στο να το αντιλαμβάνονται αυτό. Μπορούν να διακρίνουν λόγια που τους γεμίζουν από εκείνα που δημιουργούν μεσα τους χώρο εξαλείφοντας τα δεδομένα και βέβαια. ίσως το νιώθουν προσαρμόζοντας την προσευχή μας στην δική τους αυτόνομη παρουσία, και αυτόν τον δρόμο σαν κοινότητα θέλαμε να τον διερύνουμε να τον επεκτείνουμε παντού, ότι θέλουμε να ζούμε "εν θεώ". Εδώ είναι πολύ σημαντικό να ψάλλουν όλοι και όχι μόνο μερικοί μεμονομένοι ψαλμωδοί που θα αφήνουν το ρεφρέν μόνο για τους πιστούς.

Μια βαθύτερη προσευχή

Η προσευχή μαζί με τους ύμνους του Ταιζέ αποτελούν πνευματική προσέγγιση της Βίβλου. Με κατάπληξη την ημέρα των Αγίων Πάντων, όπου η εκκλησία μας έχει κατακλυσθεί από μικρούς Γάλλους μαθητές, να ανακαλύψω ότι 2.500 νέοι ψάλλουν μαζί μας λόγια όπως "Αγάλλομαι και ευφραίνομαι με την αγάπη σου" από τους πιο πρόσφατους ύμνους που γράφτηκαν στα Γαλλικά. Έχω την αίσθηση ότι επαναλαμβάνοντας δυό-τρείς στροφές, ο ύμνος από μόνος του τους ανοίγει μια ευθεία οδο στον λόγο του θεού και τους κάνει ικανούς να εμβαθύνουν, να κάνουν κτήμα τους την ομορφιά και την τραχύτητα κάποιες φορές των Βιβλικών χωρίων. Και τότε όταν τα λόγια είναι γνωστά απ’έξω ανακαλύπτονται εκ νέου με την ανάγνωση τους, και κάποια φωτίζονται αναπάντεχα.

Κάποιες φορές αναρωτιέμαι αν ο τρόπος που ψάλλουμε δεν ειναι ένα είδος εισαγωγής στη "θεία γραφή", ο τρόπος προσεχτικής ανάγνωσης που επιτρέπει να το συλλάβουμε σε όλες τις διαστάσεις του. Οι Εβραίοι ομιλούν για αναμάσημα της "Τορά". Ένας ραββίνος σε μια συλλογή Εβραϊκών κειμένων από τους πρώτους κιόλας μετά τον Χριστό αιώνες λέει; "Γυρίστε την Τορά σε κάθε κατευθυνση, όλα βρίσκοναι εκεί, και μόνο αυτή θα σας δώσει την αληθινή γνώση. Να γεράσετε με την μελέτη αυτή και να μην την εγκαταλείψετε ποτέ, δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο που μπορείτε να κάνετε" (Μισνά αμποτ 5, 25). Στο Ταιζέ η επανάληψη των ύμνων απηχεί και αυτό, την πνοή του λόγου.

Μια προσευχή από το βάθος της καρδιάς

Κάτι άλλο που συχνά με αγγίζει ακούγοντας τους νέους να μιλούν για την προσευχή στο Ταιζέ είναι πως η παύση στην μέση της λειτουργίας τους έχει δώσει την δυνατότητα να εμβαθύνουν μέσα τους. Ξέρουν και πως να το περιγράψουν: "να κάνουν απολογισμό", "να ακούσουν την καρδιά τους", "να σκεφτούν τα προβλήματα τους", "να αδειάσουν το μυαλό τους", "να πάρουν μια ανάσα", "να κάνουν μια εσω-ψυχική αναζήτηση", να ρίξουν τις μάσκες τους"... Όταν είναι μαζί, δεν φοβούνται την σιωπή. Αντιθέτως πολλοί υποστηρίζουν ότι στην αρχή τα δέκα λεπτά τους φαίνονται πολύ αλλά τελικά είναι αρκετά για να νιώσουν πλήρεις.

Αναρωτιέμαι αν αυτό που προσπαθούν να πουν με λέξεις δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που οι Χριστιανοί εξ Ανατολή ονομάζουν "προσευχή εκ καρδίας"καθώς και "προσοχή καρδίας" "προσέχετε άγρυπνα την καρδιά σας" λέει το βιβλίο των παροιμιών, "γιατί εξ’αυτής αναβλύζουν οι πηγές της ζωής" (Παροιμίες 4:23).

Η καρδιά είναι το κέντρο των ανθρώπινων υπάρξεων στην Βιβλο, ένα κομβικό σημείο όπου όλες οι ενέργειες συγκλίνουν. Για τους μοναχούς της Ανατολικής Εκκλησίας, η προσευχή δια της επαναλήψεως μιας μικρής φράσης σε συνδυασμένο ρυθμό ταυτόχρονα αναπνοής είναι πρώτα και κύρια προσευχή εκ καρδίας, με άλλα λόγια μια προσπάθεια για ενοποίηση όλου του είναι για να περάσουν από την φλεγόμενη καρδία στην αγάπη. Ενώνοντας τις ενέργειες, τα συναισθήματα, η καρδιά γίνεται το κέντρο των καλών προθέσεων που πηγάζουν σαν καθάριο νερό. Η προσευχή ως εγρήγορση, η αφύπνιση και η προσοχή μας κάνει να συγκεντρωνόμαστε, να επαναπροσδιορίζουμε τις επιθυμίες μας και να τις περικλείουμε με αγάπη. Η προσευχή είναι η ετοιμασία της καρδιάς να γίνει δεκτική στην επαγρύπνηση που απαιτεί κάτω από διαφορετικές καταστάσεις η ίδια η αγάπη.

Δια του ψαλμού και της σιωπής, οι νέοι ανακαλύπτουν ότι είναι δυνατόν να αποκτήσουν "νέα" καρδιά, απλή με την έννοια του όρου, αγνή, χωρίς προκάλυμμα. Οι πρώτοι Χριστιανοί μίλησαν για την προσευχή ώς τον δρόμο που "λιώνει το πνευματικό λίπος" το οποίο βαραίνει τις σκέψεις και τις επιθυμίες μας. Η εικόνα του προκαλύμματος της καρδιάς είναι εξίσου υποβλητική: μια αγνή καρδιά χωρίς προκάλλυμα είναι ανοιχτή στην ουσία, μια καρδιά πολύ κοντά στις ανάγκες της ίδιας, και με αυτό τον δρόμο καταλαβαίνει καλύτερα πως ο θεός την προκαλεί να είναι δημιουργική. "Κάθε εσωτερική επιθυμία μας, που καλεί τον θεό αποτελεί ταυτόχρονα και μια προσευχή. Ο πόθος σας είναι ήδη η προσευχή σας. Υπάρχει μια αδειάλειπτη εσωτερική προσευχή: ο πόθος σας, αν επιθυμείτε να προσευχηθείτε, ποτέ μην σταματήσετε να το ποθείτε" (Άγιος Αυγουστίνος, Σχολια στον ψαλμό 37.)

Απρόσκοπτη και ανοιχτή, η καρδιά επίσης μαθαίνει να αποφασίζει και να αισθάνεται ώριμα, και να ιχνηλατεί τον δρόμο της ζωής. Να διακρείνει και τα αδιεα και τις ευαισθητες καταστάσεις. Υπό αυτή την οπτική ελπίζω οι νέοι να κατανοήσουν ότι "η προσευχή δεν μας κάνει απόμακρους από τον κόσμο. Απεναντίας, τίποτε δεν είναι πιο υπεύθυνο από το να προσεύχεσαι. Όσο πιο πολύ κάνουμε μια ταπεινή προσευχή, τόσο πιο πολύ οδέυουμε στην αγάπη και τόσο πιο πολύ την εκφράζουμε με την ζωή μας (Αδερφός Ροζέ, "Επιστολή 2005, Ένα μέλλον ειρήνης").

Με τις τρείς αυτές διαστάσεις προσευχής προσπαθούμε να μοιραστούμε με τους νέους τα: απομάκρυνση από τον εαυτό μας, "πραγμάτευση" της Γραφής και "επαγρύπνηση" της καρδιάς, και η πιο βαθιά μας επιθυμία είναι να τους κάνουμε γνώστες της παρακαταθήκης που μας άφησε ο Αδερφός Ροζέ Ατελείτωτη επιστολή:

"Ο θεός παραμένει μαζί μας ακόμη και στα πιο μεγάλα βάθη της μοναξιάς μας. Ο θεός λέγει στον καθένα: "στα μάτια μου είσαι πολύτιμος, και σε αγαπάω και σε φιλώ". Ναι ο θεός δεν μπορεί να κάνει κάτι πέρα από το να δίνει αγάπη. Αυτό συνοψίζει και ολόκληρο το Ευαγγέλιο.“

Προσευχή και ύμνος

Για να μάθετε για την προσευχή στο Ταιζέ, ακούστε μερικά άσματα, διαβάστε τα και παράλληλα και εμβαθύνετε στην σιωπή.

Printed from: https://www.taize.fr/el_article14430.html - 28 March 2024
Copyright © 2024 - Ateliers et Presses de Taizé, Taizé Community, 71250 France