Samen op weg!
In 2017 biedt de 500ste verjaardag van de Reformatie een kans om aan eenheid te werken die verder gaat dan wederzijdse hartelijkheid.
Er zullen altijd verschillen blijven bestaan tussen de verschillende kerken, net als dat er verschillen bestaan binnen één gemeente. Deze verschillen zullen blijvend een onderwerp van gesprek vormen, waarin we eerlijk met elkaar moeten communiceren over ons gevoel daarin, op die manier kunnen deze gesprekken bijdragen in een verrijking. Geleidelijk aan hebben alle kerken na verloop van tijd een confessionele identiteit aangenomen: mensen definiëren zichzelf als protestant, katholiek of orthodox. Wordt het niet tijd dat we voorrang geven aan de algemene christelijke identiteit van de doop?
De volgende vraag vloeit hieruit voort: zouden de verschillende kerken niet moeten proberen om onder eenzelfde dak te durven komen, zonder eerst te wachten op het bereiken van overeenstemming over alle theologische vragen? Of kunnen ze anders op zijn minst onder eenzelfde tent komen en verder kijken dan slechts statisch eenheid te overwegen; we moeten middelen vinden en acties ondernemen die, ook al zijn ze slechts tijdelijk, de vreugde van de eenheid tonen en die leiden tot zichtbare tekenen van de kerk van God, het lichaam van Christus, en de gemeenschap van de Heilige Geest.
Gemeenschap onder allen die van Christus houden, kan alleen worden behaald als ieders verscheidenheid gerespecteerd wordt; deze gemeenschap is alleen geloofwaardig als dat respect zichtbaar getoond wordt. We hebben een nieuw uitgangspunt naar een dergelijke verzoening nodig. En dit uitgangspunt is Christus, die niet verdeeld is. “Het is alleen door Jezus Christus dat we elkaars broeders zijn… Door Christus is ons wederzijds aan elkaar toebehoren echt, volledig en voor altijd” (Dietrich Bonhoeffer).
Op deze wijze kan het delen van gaven worden gerealiseerd: als wij met anderen delen wat wij beschouwen als een gave van God, maar ook als wij ons verheugen over de gaven die God aan anderen gegeven heeft. “Het is niet alleen een kwestie van het ontvangen van informatie over anderen om hen beter te leren kennen; het accepteren van wat de Geest in anderen gezaaid heeft, is ook een geschenk aan ons.” (paus Franciscus).
Hoe kunnen we onder hetzelfde dak komen? Hoe kunnen we samen een route uitstippelen om samen op weg te gaan? Een paar suggesties:
- Met buren en families van verschillende godsdiensten kunnen we een soort van basisgemeente vormen, we kunnen samen bidden en luisteren naar het woord van God, we kunnen in stilte samen zijn of samen lofprijzen, we kunnen elkaar helpen om elkaar beter te leren kennen.
- Elke lokale gemeenschap, parochie of gemeente zou hetzelfde moeten kunnen met christenen van andere denominaties als met mensen uit eigen kring zonder speciale aanpassing aan de ander: Bijbelstudie, sociaal en pastoraal werk, catechese. Groepen die parallel hetzelfde werk doen, kunnen worden samengevoegd.
- Zet je samen in voor solidariteit, toon aandacht voor de ellende van anderen, voor verborgen leed, voor het lot van migranten, voor materiële armoede en voor alle andere vormen van lijden, houdt daarbij ook rekening met de zorg voor de natuur en bescherming van het milieu.
- Zou in veel steden, waar het vertrouwen tussen de verschillende kerken al is gegroeid, de kathedraal of de grootste kerk niet tot een gemeenschappelijk huis van gebed kunnen dienen voor alle christenen uit de omgeving?
- Ga door met de theologische dialoog en ontwikkel het gemeenschappelijke gebed en besef dat we al een heel eind samen op weg zijn. Wanneer onze onderlinge vriendschap groeit en wanneer we samen bidden, kunnen we theologische vragen heel anders beschouwen.
- Alle christenen hebben een pastorale verplichting om naar elkaar om te kijken, maar de kerk moet zorgen voor eenheid op alle niveaus. De organisatie van gemeenschap op universeel niveau wordt van oudsher geassocieerd met de bisschop van Rome. Zou het niet mogelijk zijn voor alle verschillende kerken om een zekere vorm te vinden om zich te associëren met deze organisatie? Zou de bisschop van Rome niet kunnen worden erkend door iedereen om als dienaar over de eenheid van zijn broeders en zusters in hun grote verscheidenheid te waken?
- Zouden de kerken niet moeten benadrukken dat de eenheid in het geloof en een akkoord over de organisatie ervan, noodzakelijk zijn om samen gemeenschap te zijn en zouden zij niet nadruk moeten leggen op de harmonie van wederzijdse liefde? Zouden zij niet een bredere eucharistische gastvrijheid kunnen tonen aan diegenen die verlangen naar eenheid en die in de werkelijke aanwezigheid van Christus geloven? De eucharistie of het avondmaal is niet alleen het hoogtepunt van de eenheid; het is ook de weg ernaar toe.
Onze christelijke identiteit wordt gevormd door samen op weg te zijn en niet alleen. Hebben we de moed om samen onder één dak te komen, zodat de veerkracht en de waarheid van het evangelie kan worden geopenbaard?