TAIZÉ

12 Μαΐου 1915 – 16 Αυγούστου 2005

Τιμή στον Αδελφό Ροζέ

 
Ο αδελφός Αλοίς, διάδοχος του αδελφού Ροζέ, έγραψε αυτό το κείμενο σαν εισαγωγή στο βιβλίο «Διαλέγω να αγαπώ» (Presses de Taize, 2006), που η κοινότητα του Ταιζέ δημοσίευσε για να εκφράσει την ευγνωμοσύνη της για τη προσφορά ζωής του ιδρυτή της.

JPEG - 18.9 ko

Η αναχώρηση του αδελφού Ροζέ αφήνει ένα μεγάλο κενό. Ο τραγικός του θάνατος μας αναστάτωσε. Όμως εμείς οι αδελφοί, ζήσαμε επίσης την περίοδο που επακολούθησε μέσα σε μια μεγάλη ευγνωμοσύνη για ότι μας άφησε, και αυτές οι γραμμές θέλουν να είναι κατά κάποιο τρόπο μια έκφρασή της. Αυτή την ευγνωμοσύνη ένα πλήθος αμέτρητο σε όλο τον κόσμο την μοιράστηκε μαζί μας. Αυτό μας στήριξε. Είμαστε σαν φερόμενοι από το Θεό. Και μέσα στη δοκιμασία της, η μικρή μας κοινότητα υλοποίησε εκείνη την εμπειρία ενότητας που είχαν ζήσει οι πρώτοι χριστιανοί : δεν είμαστε παρά μια καρδιά και μια ψυχή.

Για τον αδελφό Ροζέ, η αναζήτηση μιας συμφιλίωσης μεταξύ χριστιανών δεν ήταν ένα θέμα μελέτης, ήταν προφανές. Για εκείνον, αυτό που ήταν σπουδαίο πάνω απ’ όλα, ήταν το να ζει κανείς το Ευαγγέλιο και να το μεταδίδει στους άλλους. Και το Ευαγγέλιο δεν γίνεται να το ζήσει κανείς παρά μαζί με άλλους. Ο χωρισμός δεν έχει κανένα νόημα.

Από πολύ νέος, είχε την έμπνευση ότι μια ζωή κοινότητας θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι συμφιλίωσης, μια ζωή που γίνεται σημάδι. Γι’ αυτό σκέφτηκε να συγκεντρώσει άνδρες που πρώτα απ’ όλα να ψάχνουν να συμφιλιωθούν: είναι η πρωταρχική κλήση του Ταιζέ, να συγκροτήσει αυτό που ονόμασε «μια παραβολή κοινωνίας», ένα μικρό σημάδι συμφιλίωσης. Όμως η μοναστική ζωή είχε εκλείψει από τις Εκκλησίες της Διαμαρτύρησης και εκείνος καταγόταν από μια οικογένεια διαμαρτυρομένων. Τότε, χωρίς να απαρνηθεί τις ρίζες του, ίδρυσε μια κοινότητα που να βύθιζε τις ρίζες της στην αδιαίρετη Εκκλησία, πέρα από το προτεσταντισμό, και η οποία από την ίδια της την ύπαρξη ενωνόταν με αδιάλυτο δεσμό στη καθολική και ορθόδοξη παράδοση. Αφού καθιερώθηκαν τα θεμέλια, στην αρχή της δεκαετίας του εβδομήντα, και αφού ήρθαν και καθολικοί αδελφοί, δεν σταμάτησε να δημιουργεί τη κοινότητά μας, και αυτό μέχρι τη τελευταία του πνοή. Αναφερόμενος στη προσωπική του πορεία, έλεγε: «Εντυπωσιασμένος από τη μαρτυρία ζωής της γιαγιάς μου, και ακόμα αρκετά νέος, βρήκα από εκείνην την δική μου ταυτότητα σαν χριστιανός συμφιλιώνοντας μέσα μου τη πίστη της προέλευσής μου με το μυστήριο της καθολικής πίστης, χωρίς διάσπαση κοινωνίας με οποιονδήποτε.

Η κληρονομιά είναι τεράστια. Και κυρίως: η κληρονομιά είναι ζωντανή. Ο αδελφός Ροζέ μας άφησε κάποια γραπτά. Αλλά στα μάτια του τα γραπτά του έπρεπε συνέχεια να προσαρμόζονται σε μια νέα κατάσταση. Ακόμα και τον κανονισμό της κοινότητας, τον επεξεργάστηκε επανειλημμένα. Σαν να ήθελε να μας παρασύρει στο να μην προσκολλώμεθα στο γράμμα η στις δομές, αλλά πάντα να εγκαταλειπόμαστε στη πνοή του Αγίου Πνεύματος.

Με το Πνεύμα του, ο Θεός είναι παρόν σε κάθε ανθρώπινο ον. Ο αδελφός Ροζέ είχε στη καρδιά του όλους τους ανθρώπους, όλων των εθνών, και ιδιαίτερα τους νέους και τα παιδιά. Τον κυρίευε ένα πάθος για την κοινωνία. Συχνά επαναλάμβανε τα εξής λόγια: «Ο Χριστός δεν ήρθε στη γη για να δημιουργήσει μια νέα θρησκεία, αλλά για να προσφέρει σε κάθε ανθρώπινο ον μια κοινωνία εν Θεώ.» Αυτή η μοναδική κοινωνία που είναι η Εκκλησία, βρίσκεται εδώ για όλους, χωρίς εξαίρεση.

Μια από τις έγνοιες που τον απασχολούσαν ήταν να κάνει αυτή την κοινωνία προσιτή στους νέους, να αφαιρέσει τα εμπόδια από το δρόμο τους. Ήξερε ότι ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια ήταν η εικόνα ενός Θεού αυστηρού κριτή που προκαλεί φόβο. Μέσα του, μια έμπνευση έγινε τότε όλο και πιο καθαρή και έκανε τα πάντα για να τη μεταδώσει με τη δική του ζωή : ο Θεός δεν μπορεί παρά να αγαπά. Ο ορθόδοξος θεολόγος Ολιβιέ Κλεμάν θύμιζε ακόμα πρόσφατα ότι αυτή η εμμονή του αδελφού Ροζέ στην αγάπη του Θεού σημάδεψε το τέλος μιας εποχής όπου, στις διάφορες χριστιανικές ομολογίες, φοβόμαστε ένα Θεό που τιμωρεί.

Στα νιάτα του, ο αδελφός Ροζέ είχε γνωρίσει χριστιανούς που νόμιζαν ότι το Ευαγγέλιο επέβαλε με αυστηρότητα μεγάλα βάρη στους πιστούς. Εξ αιτίας αυτού, υπήρξε μια περίοδος όπου η πίστη του ήταν δύσκολη και όπου η αμφιβολία φώλιασε μέσα του. Σ’ αυτή τη μάχη βρίσκεται μια από τις αιτίες του ανοίγματός του στους νέους και της επιθυμίας του να τους ακούει. Ο ίδιος έλεγε ότι «προσπαθούσε να καταλάβει τα πάντα από τον άλλο».

Πολλοί νέοι είχαν την εντύπωση ότι ήταν ένας άνθρωπος πάντοτε έτοιμος να τους ακούσει, κάθε βράδυ μετά τη προσευχή, κα για πολλές ώρες, αν χρειαζόταν. Και όταν η κούρασή του έγινε πολύ μεγάλη για να μπορεί να ακούει τον καθένα, έμενε εν τούτοις το βράδυ στην εκκλησία και έδινε σε όσους τον πλησίαζαν μια απλή ευλογία, ακουμπώντας το χέρι του στο μέτωπό τους.

Μέχρι τέλους, με ένα θάρρος και ένα κουράγιο εξαίρετα, μας παρέσυρε στην οδό του ανοίγματος προς τους άλλους. Καμιά δυστυχία, φυσική η ηθική, δεν τον τρόμαζε σε σημείο που να της γυρίσει τη πλάτη. Προσέτρεχε ! Και περισσότερες από μια φορές ήταν τόσο απορροφημένος από μια συγκεκριμένη περίπτωση πόνου που έμοιαζε να ξεχνάει άλλα πράγματα επίσης πολύ σπουδαία. Αντικατόπτριζε τότε τον ποιμένα της παραβολής του Ιησού που ξεχνάει τα 99 πρόβατα για να ασχοληθεί με το ένα μόνο που χάνεται.

Όταν μιλούσαμε με τη Γενοβέφα, την αδελφή του, που πέθανε δύο χρόνια μετά από εκείνον, μας έκανε εντύπωση η ομοιότητα με τον αδελφό της : αποφυγή κάθε σκληρού λόγου, κάθε τελικής αξιολόγησης. Αυτή η στάση τους ανάγεται μακριά στην οικογένειά τους, και προέρχεται από μια εξαιρετική μητέρα. Βέβαια ένα τέτοιο χαρακτηριστικό του χαρακτήρα έχει και την άλλη πλευρά της. Αυτό όμως που μετράει είναι ότι ο αδελφός Ροζέ με αυτό το χάρισμα κατάφερε να δημιουργεί. ! Κι’ εμείς, οι αδελφοί, είδαμε ότι αυτό το χαρακτηριστικό του τον οδηγούσε κάποιες φορές στα όρια όπου ένας άνθρωπος μπορεί να φθάσει.

Έχουν πει για κείνον ότι είχε μια παγκόσμια καρδιά. Με μια καλοσύνη που παραμένει εκπληκτική. Η καλοσύνη της καρδιάς δεν είναι μια κενή λέξη, αλλά μια δύναμη ικανή να μεταμορφώσει τον κόσμο, γιατί διαμέσου αυτής, ο Θεός ενεργεί. Μπρος στο κακό, η καλοσύνη της καρδιάς είναι μια ευάλωτη πραγματικότητα, αλλά η δεδομένη ζωή του αδελφού Ροζέ είναι ένα εχέγγυο ότι η ειρήνη του Θεού θα έχει τη τελευταία λέξη για καθεμιά και καθένα πάνω στη γη μας.

Επισταμένα προσπαθούσε να υλοποιήσει τη συμπόνια της καρδιάς, κυρίως για τους φτωχούς. Ανέφερε ευχαρίστως τον άγιο Αυγουστίνο : «Αγάπα και λέγε το με τη ζωή σου». Αυτό τον παρέσυρε να κάνει πράξεις μερικές φορές εκπληκτικές. Τον είδαν να επιστρέφει από την Καλκούτα με ένα μωρό στην αγκαλιά, ένα μικρό κοριτσάκι που η Μητέρα Θηρεσία του είχε εμπιστευτεί, με την ελπίδα ότι μια άφιξη στην Ευρώπη θα του έσωζε τη ζωή, πράγμα που τελικά συνέβη. Τον είδαν να δέχεται και να εγκαθιστά στο χωριό του Ταιζέ βιετναμέζες χήρες με πολλά παιδιά που είχε ανακαλύψει όταν είχε επισκεφτεί στρατόπεδα προσφύγων στη Ταϊλάνδη.

Να είναι συγκεκριμένος : αυτό γινόταν επίσης εμφανές στην ικανότητά του να τακτοποιεί τους χώρους. Δεν του άρεσε να κτίζει κτίρια. Όταν αυτό ήταν αναπόφευκτο, τότε έπρεπε να είναι πολύ απλό, πολύ χαμηλό, και αν ήταν δυνατόν, κατασκευασμένο με υλικά ανακυκλώσιμα. Του άρεσε όμως να μεταμορφώνει τους χώρους. Και με πολύ λίγα προσπαθούσε να δημιουργεί κάτι όμορφο. Κάποια στιγμή η κατασκευή μιας εκκλησίας στο Ταιζέ υπήρξε αναπόφευκτη, αλλά αντιστάθηκε πολύ σ’ αυτό το σχέδιο, και στη συνέχεια, επενέβη επανειλημμένα και άλλαξε τη διασκευή. Το ίδιο πράγμα είδα στη φτωχή συνοικία στη Κένυα, όπου ζήσαμε μερικές εβδομάδες, πριν εγκατασταθούν κάποιοι αδελφοί για χρόνια. Σ’ αυτό το φτωχό κατάλυμα, στη καρδιά της μιζέριας, βρήκε τον τρόπο να βάλει λίγη ομορφιά με σχεδόν τίποτα. Όπως έλεγε, θα θέλαμε να κάνουμε τα πάντα για να κάνουμε όμορφη τη ζωή εκείνων που μας περιβάλλουν.

Ο αδελφός Ροζέ αναφερόταν συχνά στους μακαρισμούς και έλεγε καμιά φορά για τον εαυτό του : «είμαι ένας φτωχός». Μας καλούσε, εμάς τους αδελφούς, να μην είμαστε πνευματικοί οδηγοί αλλά πρώτα απ’ όλα άνθρωποι που ακούν. Έλεγε για τη διακονία του σαν ηγούμενος ότι είναι εκείνη ενός «φτωχού υπηρέτη κοινωνίας μέσα στη κοινότητα». Δεν έκρυβε το γεγονός ότι ήταν ευάλωτος.

Τώρα η μικρή μας κοινότητα αισθάνεται ότι πρέπει να συνεχίσει τη πορεία που εκείνος χάραξε. Είναι μια πορεία εμπιστοσύνης. Αυτή η λέξη «εμπιστοσύνη» δεν ήταν για κείνον μια εύκολη έκφραση. Περιέχει μια έκκληση : να δεχτεί κανείς με μεγάλη απλότητα την αγάπη που ο Θεός έχει για τον καθένα μας, να ζει από αυτή την αγάπη, και να δέχεται το ρίσκο που αυτό προϋποθέτει.

Εάν χαθεί αυτή η διορατικότητα αυτό θα οδηγήσει στο να επιβάλλουμε φορτία σ’ εκείνους που έρχονται να βρουν το ζωντανό νερό. Η πίστη σ’ αυτή την αγάπη είναι μια πραγματικότητα εντελώς απλή, τόσο απλή που όλοι θα μπορούσαν να την αποδεχτούν. Και αυτή η πίστη μεταφέρει βουνά. Τότε, ακόμα και αν ο κόσμος είναι συχνά πληγωμένος από βιαιότητες και συγκρούσεις, μπορούμε να στρέψουμε πάνω του ένα βλέμμα ελπίδας.

Αδελφός Αλοϊς

Les livres de Frère Roger, de Taizé

1941, Communauté de Cluny : Notes explicatives
1944, Introduction à la vie communautaire
1954, La Règle de Taizé
1959, Vivre l’Aujourd’hui de Dieu
1965, Dynamique du provisoire
1966, Unanimité dans le pluralisme
1968, Violence des pacifiques
1971, Ta fête soit sans fin
1973, Lutte et contemplation
1976, Vivre l’inespéré
1979, Etonnement d’un amour
1980, Les Sources de Taizé
1982, Fleurissent les déserts du cœur
1985, Passion d’une attente
1988, Son amour est un feu
1995, En tout la paix du cœur
2001, Dieu ne peut qu’aimer
2005, Pressens-tu un bonheur ? (Presses de Taizé/Seuil)
2005, Prier dans le silence du cœur - cent prières (Presses de Taizé/Seuil)

En commun avec Mère Teresa, de Calcutta

1986, Le Chemin de Croix
1987, Marie, mère des réconciliations
1992 et 1998, La prière, fraîcheur d’une source


Ο αδελφός Ροζέ εξέδιδε κάθε χρόνο μια «επιστολή», που στη συνέχεια για όλη τη διάρκεια του έτους οι νέοι μελετούσαν, είτε στη χώρα τους είτε κατά τη διάρκεια των συναντήσεων στο Ταιζέ. Αυτή την επιστολή, ο ιδρυτής του Ταιζέ την έγραψε συχνά από ένα τόπο φτώχειας όπου έζησε για κάποιο διάστημα : Καλκούτα, Χιλή, Αϊτή. Αιθιοπία, Φιλιππίνες, Νότια Αφρική…

Ο αδελφός Ροζέ έλαβε τα ακόλουθα βραβεία

09 04 1974 : Templeton Prize, London (Βραβείο Templeton, Λονδίνο)
13 10 1974 : Friedenspreis des Borsenverein des deutschen Buchhandels, Frankfurt (Βραβείο της Ειρήνης των Γερμανών Βιβλιοπωλών, Φρανκφούρτη)
21 09 1988 : Βραβείο UNESCO για τη Διαπαιδαγώγηση για την Ειρήνη, Παρίσι)
04 05 1988 : Karlspreis, Aachen (Βραβείο Καρόλου του Μεγάλου, Aix-la-Chapelle)
20 11 1992 : Βραβείο Robert Schuman, Στρασβούργο
24 04 1997 : Award for international humanitarian service, Université de Notre Dame, Indiana, USA (Βραβείο για μια ανθρωπιστική διεθνή υπηρεσία, Πανεπιστήμιο Notre Dame, Iνδ, ΗΠΑ)
22 10 2003 : Dignitas Humana Award, Saint John’ s School of Theology*Seminary, Collegeville, Minnesota, USA (Βραβείο για την υπεράσπιση της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας, Πανεπιστήμιο Saint John, Collegeville, Μινεσότα, ΗΠΑ)

Τελευταία ενημέρωση: 3 Νοεμβρίου 2010